پرتو درمانی داخلی یا براکی تراپی ، یکی از روش‌های پیشرفته درمان سرطان است که با استفاده از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس، گاما و ذرات باردار، سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهد و آنها را تخریب می‌کند. این روش نسبت به شیمی‌درمانی آسیب کمتری به بافت‌های سالم وارد می‌کند و اغلب به صورت سرپایی انجام می‌شود ، بدون نیاز به بستری شدن بیمار. پرتودرمانی ، یکی از مهم‌ترین گزینه‌های درمانی سرطان‌های مختلف مانند سینه و پروستات است که به کمک آن می‌توان اندازه تومورها را کاهش داد و روند بیماری را کنترل کرد.
در علم پزشکی و پرتودرمانی سه روش متفاوت درمانی وجود دارد که عبارتند از : پرتودرمانی خارجی، داخلی و یا پرتودرمانی سیستمیک که با توجه به مراحل درمان سرطان، نوع تومور سرطانی، میزان تحمل بافت سالم در ناحیه مورد نظر و تاریخچه وضعیت بیمار، یکی از روش های پرتودرمانی انتخاب می شود. با ما همراه باشید تا در این مقاله به معرفی کامل و روش علمی و کارآمد آن می‌پردازیم.
پرتو درمانی داخلی چیست؟
پرتو درمانی داخلی که به آن راکی‌تراپی نیز گفته می‌شود، روشی درمانی است که در آن منابع رادیواکتیو به صورت مستقیم داخل یا نزدیک بافت سرطانی قرار می‌گیرند. این کار باعث می‌شود مقدار زیادی اشعه به طور متمرکز به تومور تابیده شود و در عین حال، آسیب به بافت‌های سالم اطراف به حداقل برسد. به دلیل این ویژگی، دوره درمان کوتاه‌تر بوده و عوارض کمتری نسبت به پرتودرمانی خارجی دارد.
در این روش، مواد رادیواکتیو داخل بدن با کمک نگهدارنده‌هایی مانند دانه، سیم یا کپسول قرار داده می‌شوند. این منابع اشعه به بافت سرطانی انرژی می‌دهند تا سلول‌های سرطانی را تخریب کنند. محل قرارگیری این منابع می‌تواند داخل حفره‌ای از بدن مثل رحم یا راست روده باشد (پرتودرمانی داخل حفره‌ای) یا مستقیماً در داخل یا نزدیک تومور قرار گیرد (پرتودرمانی داخل نسجی).براکی‌تراپی یک درمان موضعی است و بیشتر برای سرطان‌های محدود به نواحی خاصی مانند پروستات، سر و گردن، سینه و چشم کاربرد دارد. اگر سرطان به بخش‌های دیگر بدن پخش شده باشد، این روش مناسب نیست.
مدت زمان قرارگیری منابع رادیواکتیو در بدن ممکن است متفاوت باشد؛ گاهی فقط چند دقیقه یا چند روز و در برخی موارد ممکن است به طور دائم در محل باقی بمانند. به مرور زمان تابش اشعه این منابع کاهش می‌یابد و متوقف می‌شود.
در مجموع، براکی‌تراپی با رساندن دوز بالای اشعه به طور مستقیم به تومور، اثربخشی بالا و عوارض جانبی کمتر را برای بیمار به همراه دارد و معمولاً در چند جلسه کوتاه انجام می‌شود.
اهداف اصلی پرتو درمانی داخلی
پرتودرمانی اهداف متفاوتی دارد که در ادامه به مهم ترین و اصلی ترین آنها اشاره میکنیم:
- درمان کامل سرطان در مراحل اولیه
- کمک به موفقیت جراحی به عنوان درمان مکمل
- کاهش احتمال بازگشت بیماری
- تسکین علائم بیماری در مواردی که درمان قطعی ممکن نیست
مراحل انجام پرتو درمانی داخلی
ابتدا بیمار به اتاق عمل مخصوصی هدایت می‌شود که تجهیزات ویژه برای محافظت در برابر تابش اشعه در آن تعبیه شده است. قبل از شروع، بیمار تحت بیهوشی قرار می‌گیرد که می‌تواند عمومی باشد (به گونه‌ای که کاملاً بی‌هوش شود) یا موضعی (بی‌حسی قسمتی از بدن). سپس پزشک با کمک ابزارهای خاص مانند کاتتر، نازل یا پروب، ایمپلنت‌های رادیواکتیو را در موقعیت دقیق تومور یا نزدیکی آن قرار می‌دهد. این کار معمولاً زیر نظر تصویربرداری‌های دقیق مانند اشعه ایکس، سونوگرافی، سی‌تی اسکن یا ام آر آی انجام می‌شود تا محل کاشت کاملاً دقیق باشد.
ایمپلنت‌های رادیواکتیو که به اشکال دانه، سیم، کپسول، بالون یا لوله هستند، در داخل بدن بیمار گذاشته می‌شوند. بسته به نوع سرطان و محل تومور، این ایمپلنت‌ها یا در فضای داخلی بدن مانند رحم یا راست روده (براکی‌تراپی داخل حفره‌ای) و یا مستقیماً داخل بافت تومور (براکی‌تراپی داخل نسجی) قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، درمان سرطان دهانه رحم معمولاً از نوع داخل حفره‌ای است، در حالی که درمان پروستات بیشتر به صورت داخل نسجی انجام می‌شود.ایمپلنت‌ها پیش از قرارگیری در ظروف ویژه‌ای نگهداری می‌شوند که تابش اشعه را کنترل کرده و از تماس دیگران با آن جلوگیری می‌کند. تیم پزشکی نیز از لباس‌های محافظتی ویژه استفاده می‌کند تا در طول عمل در امان باشند.
در نهایت، این درمان در اتاق‌های مجهز با حفاظ های مخصوص انجام می‌شود تا ایمنی کامل برای بیمار و کادر درمان فراهم باشد. پس از قرارگیری ایمپلنت‌ها، اشعه به شکل دقیق و کنترل شده به ناحیه سرطانی تابیده می‌شود تا سلول‌های سرطانی تخریب شوند و روند بهبودی آغاز گردد.براکی‌تراپی به دلیل دقت بالای خود، دوره درمان کوتاه تر و عوارض کمتری نسبت به پرتودرمانی خارجی دارد و گزینه‌ای موثر برای بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان است.
انواع پرتو درمانی داخلی
رادیوتراپی داخلی یا براکی‌تراپی به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که انتخاب هر کدام بستگی به نوع سرطان، محل تومور و شرایط بیمار دارد. به طور کلی، این روش درمانی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: براکی‌تراپی موقت و براکی‌تراپی دائمی.
پرتو درمانی موقت:
در این روش، منابع رادیواکتیو (ایمپلنت‌ها) به صورت موقتی داخل بدن قرار داده می‌شوند. معمولاً این منابع توسط کاتتر یا لوله‌های انعطاف‌پذیر وارد ناحیه تومور می‌شوند و پس از گذشت مدت زمان مشخصی خارج می‌گردند. این درمان ممکن است به صورت دو روش انجام شود:
- براکی‌تراپی با دوز بالا (HDR): در این روش، دوز بالایی از اشعه طی چند دقیقه به ناحیه هدف تابانده می‌شود. جلسات درمانی کوتاه بوده و منبع تابش پس از هر جلسه خارج می‌شود. این روش معمولاً به صورت سرپایی و چند جلسه در روز یا چند روز متوالی انجام می‌شود.
- براکی‌تراپی با دوز پایین (LDR): در این روش، دوز کمتری از اشعه به تدریج و طی چند ساعت تا چند روز به ناحیه هدف داده می‌شود. منبع رادیواکتیو ممکن است در طول این مدت در بدن باقی بماند و بیمار اغلب نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. در برخی موارد، به دلیل بزرگ بودن ایمپلنت یا نیاز به ثبات آن، بیمار باید برای مدتی دراز بکشد تا ایمپلنت حرکت نکند.
پرتو درمانی دائمی:
در برخی از سرطان‌ها، مانند سرطان پروستات، از روش براکی‌تراپی دائمی استفاده می‌شود. در این حالت، دانه‌ها یا ساچمه‌های رادیواکتیو کوچک که اندازه‌شان شبیه دانه برنج است، به طور دائم در نزدیکی تومور کاشته می‌شوند. این ایمپلنت‌ها به مرور زمان تابش اشعه را از دست می‌دهند و پس از چند هفته یا چند ماه فعالیت رادیواکتیو آنها متوقف می‌شود. مزیت این روش آن است که بیمار نیاز به بستری شدن ندارد و معمولاً پس از قرار دادن ایمپلنت‌ها می‌تواند به زندگی روزمره خود بازگردد. با این حال ممکن است توصیه شود که ارتباط با زنان باردار یا کودکان برای مدتی محدود شود.
درمان سرطان با کراپی تراپی در پیشرفته ترین مرکز درمانی شمال کشور
بیمارستان فوق‌تخصصی شفا گرگان با برخورداری از فناوری‌های نوین پزشکی، یکی از مراکز برجسته درمان سرطان در شمال کشور محسوب می‌شود. در این مجموعه، کنار روش‌های شناخته‌شده‌ای مانند شیمی‌درمانی و رادیوتراپی خارجی، براکی‌تراپی یا همان پرتودرمانی داخلی نیز با دقت بالا و در شرایط کاملاً کنترل‌شده انجام می‌گیرد. براکی‌تراپی از جمله روش‌های هدفمند درمان سرطان است که با قرار دادن منابع رادیواکتیو در داخل یا مجاورت بافت سرطانی، امکان از بین بردن سلول‌های سرطانی را با آسیب حداقلی به بافت‌های سالم فراهم می‌کند. این تکنیک در بیمارستان شفا گرگان، با بهره‌گیری از دستگاه‌های پیشرفته و تیمی متشکل از پزشکان و متخصصان پرتودرمانی باتجربه، به‌صورت دقیق و ایمن انجام می‌شود.
درمان در این بیمارستان تنها محدود به دستگاه‌ها نیست؛ بلکه بیماران، علاوه بر دریافت خدمات تخصصی، از مراقبت‌های روانی، تغذیه‌ای و پشتیبانی جامع برخوردار می‌شوند. همین رویکرد چندجانبه باعث شده تا بیمارستان شفا گرگان، برای بسیاری از بیماران سرطانی در استان گلستان و استان‌های همجوار، به یک انتخاب مطمئن و قابل اتکا تبدیل شود.
مزایای پرتو درمانی داخلی (براکی تراپی)
-
اثرگذاری مستقیم و هدفمند بر تومور:
در پرتو درمانی داخلی، منبع تابش مستقیماً در داخل یا بسیار نزدیک به تومور قرار داده می‌شود. این روش باعث می‌شود اشعه دقیقاً بر سلول‌های سرطانی تمرکز کند و بافت‌های سالم اطراف تا حد زیادی از آسیب در امان بمانند. همین دقت بالا، کارایی درمان را افزایش می‌دهد. -
کاهش عوارض جانبی نسبت به پرتودرمانی خارجی:
به دلیل موضعی بودن تابش، اندام‌ها و بافت‌های سالم کمتر در معرض پرتو قرار می‌گیرند. بنابراین، احتمال بروز عوارض جانبی سیستمیک مانند تهوع، ضعف شدید یا مشکلات گوارشی در این روش بسیار کمتر از پرتودرمانی خارجی است. -
مدت زمان کوتاه‌تر درمان:
جلسات درمانی براکی‌تراپی معمولاً کمتر از روش‌های دیگر است و بیمار در مدت زمان کمتری می‌تواند دوره درمان خود را به پایان برساند. این موضوع به کاهش زمان بستری یا مراجعه به مرکز درمانی کمک می‌کند. -
اثربخشی بالا در درمان برخی سرطان‌ها:
براکی‌تراپی به ویژه در درمان سرطان‌های پروستات، دهانه رحم، رحم، سینه و برخی سرطان‌های سر و گردن بسیار مؤثر است. این روش می‌تواند به‌تنهایی یا در ترکیب با سایر روش‌های درمانی مانند جراحی یا شیمی‌درمانی استفاده شود. -
امکان اجرای درمان به صورت سرپایی:
در بسیاری از موارد، بیمار نیازی به بستری شدن طولانی‌مدت در بیمارستان ندارد و می‌توان درمان را به صورت سرپایی انجام داد. این موضوع علاوه بر راحتی بیمار، موجب کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی در وقت نیز می‌شود. -
افزایش کیفیت زندگی بیمار:
با توجه به اثربخشی بالا و عوارض جانبی کمتر، بیماران پس از درمان با پرتو درمانی داخلی معمولاً کیفیت زندگی بهتری دارند و می‌توانند فعالیت‌های روزمره خود را سریع‌تر از سر بگیرند. -
کاهش نیاز به داروهای مکمل یا مسکن:
به دلیل کنترل بهتر تومور و علائم بیماری، نیاز به داروهای تسکین‌دهنده درد یا داروهای تنفسی در برخی بیماران کاهش می‌یابد، که این موضوع وابستگی دارویی را کاهش می‌دهد. -
افزایش احتمال بهبودی بلندمدت یا کامل:
در مواردی که براکی‌تراپی به موقع و درست انجام شود، می‌تواند به کنترل کامل بیماری یا حتی درمان قطعی منجر شود. این مزیت باعث امیدواری بیشتر در بیماران و پزشکان می‌شود.
معایب پرتو درمانی داخلی یا براکی‌تراپی
- تورم و کبودی: ممکن است در ناحیه‌ای که درمان انجام شده، ورم و کبودی مشاهده شود که معمولاً موقتی است.
- درد و خونریزی موضعی: برخی بیماران احساس درد یا خونریزی در محل قرارگیری منابع رادیواکتیو دارند که با گذشت زمان کاهش می‌یابد.
- بی‌اختیاری ادرار: به ویژه در درمان سرطان‌های ناحیه تناسلی، ممکن است کنترل ادرار مختل شود که معمولاً موقت است.
- خونریزی مقعدی: در مواردی که پرتو درمانی در ناحیه تناسلی یا مقعد انجام شده باشد، احتمال خونریزی وجود دارد.
- اسهال: به دلیل تاثیر تابش بر بافت‌های گوارشی نزدیک، ممکن است اسهال بروز کند.
- سردرد: برخی افراد پس از درمان دچار سردرد می‌شوند که معمولاً گذرا است.
- خستگی و حالت تهوع: احساس بی‌حالی، ضعف و گاهی استفراغ از عوارض جانبی شایع است که به مرور بهتر می‌شود.
- سرفه و مشکلات تنفسی: در صورت تاثیر پرتو بر نواحی نزدیک به ریه‌ها، ممکن است سرفه یا مشکلات تنفسی ایجاد شود.
- حساسیت و ناراحتی موضعی: ناحیه درمان ممکن است به مدت کوتاهی حساس و دردناک باشد، اما معمولاً پس از چند روز بهبود می‌یابد.
- درد ناشی از بی‌تحرکی: در صورتی که بیمار مجبور باشد چند روز در بستر بماند، ممکن است درد یا گرفتگی عضلات به دلیل کم‌تحرکی به وجود آید.
- عوارض دارویی موقت: داروهایی که هنگام قرار دادن ایمپلنت استفاده می‌شوند، ممکن است باعث خواب‌آلودگی، ضعف یا ناراحتی معده شوند که معمولاً کوتاه مدت هستند.
- علائم التهابی مانند سوزش و تعریق: در برخی موارد، بیمار ممکن است علائمی مانند سوزش یا تعریق غیرطبیعی را تجربه کند که نیاز به پیگیری پزشکی دارد.
✅ مراقبت های پیش از براکی تراپی
- انجام تصویربرداری‌های تشخیصی: مانند سی‌تی‌اسکن، MRI یا اشعه ایکس برای برنامه‌ریزی دقیق درمان.
- ارزیابی وضعیت عمومی بدن: بررسی سلامت کلی، بیماری‌های زمینه‌ای و تطبیق با نوع براکی‌تراپی.
- آمادگی برای بی‌حسی یا بیهوشی: بسته به نوع درمان، ممکن است بیهوشی عمومی یا موضعی نیاز باشد.
- تخلیه مثانه یا روده (در برخی موارد): برای کاهش فشار روی ناحیه درمان.
- آمادگی ذهنی و روانی: دریافت مشاوره یا توضیح درباره روند درمان و عوارض احتمالی.
- قطع یا تنظیم مصرف برخی داروها: به خصوص داروهای رقیق‌کننده خون، با مشورت پزشک.
بیشتر بخوانید : بررسی جامع نقش تصویربرداری و روش های مختلف آن در تشخیص و درمان سرطان
✅ مراقبت‌های پس از براکی‌تراپی
- پرهیز از تماس نزدیک با دیگران: به‌ویژه با کودکان و زنان باردار، مخصوصاً در روزهای اول پس از درمان با ایمپلنت دائمی یا دوز پایین.
- رعایت فاصله ایمن (۱ تا ۲ متر): برای محافظت دیگران در برابر تابش‌های احتمالی.
- کاهش مدت زمان تماس نزدیک: حتی در صورت نیاز به مراقبت، زمان تماس را محدود کنید.
- خوابیدن در اتاق جداگانه: حداقل برای چند شب اول.
- استفاده از سرویس بهداشتی جداگانه: در صورت امکان، یا رعایت کامل بهداشت پس از استفاده.
- خودداری از فشار به محل ایمپلنت: به‌ویژه در روش‌های دائمی، از ماساژ یا دستکاری آن ناحیه پرهیز کنید.
- تعویض و شست‌وشوی منظم لباس‌ها: مخصوصاً لباس‌هایی که در روزهای ابتدایی درمان پوشیده شده‌اند.
- رعایت دقیق دستورات پزشک: در مورد زمان مراجعات بعدی، مراقبت‌های خاص و مصرف داروها.
- اطلاع‌رسانی به اطرافیان: درباره نکات ایمنی مربوط به تشعشع و مراقبت‌ها.
- گزارش علائم مشکوک به پزشک: مانند تب، خونریزی، درد شدید یا علائم غیرعادی.
هزینه براکی تراپی در کلینیک شفا گرگان
هزینه درمان براکی تراپی در کلینیک شفا گرگان بسته به نوع بیماری، ناحیه تحت درمان، نوع اپلیکاتور مورد استفاده و تعداد جلسات تجویز شده توسط پزشک، متغیر است. همچنین نوع تکنولوژی به‌کاررفته (مانند براکی‌تراپی با دوز بالا یا دوز پایین) و برنامه‌ریزی دقیق تابش توسط تیم فیزیک‌پزشکی، از دیگر عوامل مؤثر بر هزینه نهایی این روش درمانی است. بیمارانی که دارای بیمه‌های درمانی معتبر هستند، بسته به نوع بیمه، ممکن است از پوشش بخشی از هزینه‌ها بهره‌مند شوند. برای اطلاع دقیق از جزئیات و شرایط مربوط به پرونده پزشکی خود، مشاوره با پزشک متخصص و واحد پذیرش کلینیک توصیه می‌شود.
کلام آخر
براکی تراپی یکی از روش‌های نوین و مؤثر در درمان برخی سرطان‌هاست که با قرار دادن منبع تابش درون یا نزدیک بافت سرطانی، امکان هدف‌گیری دقیق سلول‌های بیمار را فراهم می‌سازد. این روش به دلیل موضعی بودن، کمترین آسیب را به بافت‌های سالم وارد می‌کند. با این حال، در مواردی که از دوزهای بالای اشعه استفاده می‌شود، رعایت نکات ایمنی و دستورالعمل‌های ویژه‌ای که از سوی پزشک ارائه می‌شود ضروری است. شدت عوارض جانبی این روش به محل درمان و وضعیت جسمانی فرد بستگی دارد. در مجموع، براکی‌تراپی می‌تواند با کمترین مداخله در فعالیت‌های روزمره، روند درمان را مؤثرتر و ایمن‌تر کند.
 | مراحل، مزایا و معرفی بهترین کلینیک){kind=link}
بدون دیدگاه