سرطان هایپوفارنکس نوع نادری از سرطان های سر و گردن است که قسمت پایینی گلو را درگیر می‌کند. این بیماری به دلیل نادر بودن و شباهت علائم آن با بیماری‌های شایع‌تر گلو، مانند گلودرد یا سرماخوردگی، به‌سختی قابل تشخیص است. این مقاله به بررسی علائم، عوامل خطر، تشخیص و روش‌های درمان این نوع سرطان می‌پردازد.
سرطان هایپوفارنکس چیست؟
سرطان هایپوفارنکس یکی از انواع سرطان است که در سلول‌های سنگفرشی که در قسمت پایینی گلو قرار دارند، شروع می‌شود. این سلول‌ها مسئول پوشش داخلی گلو هستند و نقش محافظتی دارند. هنگامی که این سلول‌ها به‌طور غیرقابل‌کنترلی رشد و تقسیم می‌شوند، سرطان هایپوفارنکس بروز می‌کند. این نوع سرطان نادر است و تنها حدود 4.5 درصد از موارد سرطان های سر و گردن را تشکیل می‌دهد. استعمال دخانیات و مصرف بیش ازحد الکل از عوامل اصلی ابتلا به این نوع سرطان هستند.
علائم سرطان حلق (هایپوفارنکس)
سرطان حلق می‌تواند در بخش‌های مختلف گلو ایجاد شود و به همین دلیل انواع مختلفی دارد. حلق که طولی حدود ۱۵ سانتی‌متر دارد، از پشت گلو تا ابتدای مری امتداد می‌یابد و از سه بخش اصلی تشکیل شده است: نازوفارنکس (بخش پشتی حفره بینی)، اوروفارنکس (پشت حفره دهان) و حنجره (که به مری منتهی می‌شود). این بخش‌ها ممکن است به سرطان مبتلا شوند.
انواع سرطان حلق
- سرطان نازوفارنکس: این نوع سرطان در بخش نازوفارنکس، که درست پشت بینی قرار دارد، شروع می‌شود.
- سرطان اوروفارنکس: این نوع سرطان در قسمت گلو که در پشت دهان قرار دارد و شامل لوزه‌ها می‌شود، آغاز می‌شود.
- سرطان حنجره: این نوع به آن سرطان هیپوفارنکس نیز گفته می‌شود و قسمت پایین گلو را درگیر می‌کند.
- سرطان سوپراگلوت: این نوع از قسمت بالایی جعبه صدا آغاز می‌شود و شامل سرطانی است که بر اپی‌گلوت اثر می‌گذارد.
- سرطان ساب گلوت: در این نوع، سرطان در قسمت پایین جعبه صدا و زیر تارهای صوتی شروع می‌شود.
علائم سرطان حلق
علائم و نشانه‌های سرطان حلق – هایپوفارنکس می‌توانند بسته به نوع سرطان و بخش درگیر، متفاوت باشند. با این حال، علائم مشترک سرطان های حلق ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سرفه های مزمن و خونی
- تغییراتی در صدا مانند گرفتگی صدا یا واضح صحبت نکردن
- درد یا مشکل در بلع
- گوش درد مزمن که بهبود نمی‌یابد
- توده یا زخمی که خوب نمی‌شود
- گلو درد طولانی‌مدت یا فارنژیت که ادامه دارد
- کاهش وزن غیرقابل توضیح
- مشکل در باز کردن دهان یا حرکت زبان
- وجود یک توده در پشت گلو یا دهان
- وجود توده در گردن
- لکه‌های سفید روی زبان یا مخاط دهان که از بین نمی‌روند
سرطان حلق می‌تواند در هر یک از بخش‌های حلق شروع شود، اما شایع‌ترین محل آن اوروفارنکس است. سرطان‌های هایپوفارنکس و نازوفارنکس نادرتر هستند.
تفاوت سرطان گلو، حلق و حنجره
گلو به دو بخش اصلی حلق و حنجره تقسیم می‌شود که هرکدام می‌توانند به‌طور جداگانه دچار سرطان شوند. این دو بخش هرکدام از سه قسمت اصلی تشکیل شده‌اند که ممکن است به سرطان مبتلا شوند. در نتیجه، هر یک از این بخش‌ها می‌توانند انواع مختلفی از سرطان گلو را ایجاد کنند.
سرطان گلو
سرطان گلو ممکن است با علائم زیر همراه باشد:
- سختی در بلعیدن
- سختی در صحبت کردن
- التهاب گلو
- تنگی نفس
- سردرد
سرطان حلق
علائم سرطان حلق شامل:
- تغییرات در رنگ و بافت حلق
- ترشحات و خونریزی ناشی از زخم‌ها
سرطان حنجره
سرطان حنجره معمولاً با علائم زیر شناسایی می‌شود:
- تغییر در صدا
- سختی در بلعیدن
- التهاب حلق
- سختی در صحبت کردن
مقایسه سرطان گلو، حلق و حنجره
این نوع سرطان ها علائم مشابهی دارند، اما تفاوت‌هایی در نحوه تأثیرگذاری بر قسمت‌های مختلف گلو وجود دارد. اگر علائمی مانند تغییرات در صدا، سختی در بلع یا صحبت کردن را مشاهده کردید، بهتر است هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید.
علل سرطان حلق
به‌طور دقیق، علت اصلی سرطان حلق مشخص نیست، اما تحقیقات نشان می‌دهد که ویروس HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) یکی از عوامل اصلی بروز این سرطان است. این ویروس پروتئین‌هایی تولید می‌کند که با ژن‌های تنظیم‌کننده رشد سلول‌های گلو تداخل دارند. زمانی که این ژن‌ها کارکرد طبیعی خود را از دست می‌دهند، سلول ها به‌طور غیرقابل‌کنترلی تقسیم شده و تومور تشکیل می‌دهند.
استعمال دخانیات مانند سیگار کشیدن و استفاده از تنباکوهای جویدنی نیز می‌تواند عامل دیگری باشد که به سلول‌های گلو آسیب می‌زند. این آسیب‌ها باعث می‌شود که سلول‌ها برای جبران این آسیب‌ها بیشتر تقسیم شوند و خطر جهش‌های ژنتیکی و سرطانی شدن آنها افزایش یابد. همچنین مصرف زیاد الکل می‌تواند به سلول‌های گلو آسیب رسانده و توانایی ترمیم DNA آنها را کاهش دهد، که باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان حلق می‌شود.
خطرات ابتلا به سرطان حلق
مهم‌ترین عامل خطر برای سرطان حلق، ابتلا به ویروس HPV، به‌ویژه نوع ۱۶ آن است. عوامل خطر دیگر عبارتند از:
- سابقه سیگار کشیدن و استفاده از تنباکو
- مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های الکلی
- سابقه سرطان سروگردن
- سابقه پرتودرمانی در ناحیه سروگردن
- ابتلا به عفونت‌های ویروسی مانند ویروس اپشتین بار
- رژیم غذایی فاقد میوه و سبزیجات
- بیماری ریفلاکس معده به مری
- قرار گرفتن در معرض مواد سمی در محیط‌های کاری
سرطان گلو: جهش های ژنتیکی و رشد غیرقابل‌کنترل سلول‌ها
سرطان گلو زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های گلو دچار جهش‌های ژنتیکی شوند. این جهش‌ها باعث می‌شود که سلول‌ها به‌طور غیرقابل‌کنترلی رشد کرده و پس از مرگ سلول‌های سالم، به زندگی خود ادامه دهند. این سلول‌های تجمعی می‌توانند منجر به تشکیل تومورهای بدخیم شوند.
تشخیص سرطان حلق
برای تشخیص سرطان اوفرانکس، پزشک ابتدا از بیمار در مورد علائم و سابقه پزشکی او سوال می‌کند. این سوالات شامل اطلاعاتی مانند این که آیا بیمار قبلاً به سرطان سروگردن مبتلا بوده است یا خیر و آیا سابقه پرتودرمانی در ناحیه سروگردن داشته است. پزشک همچنین از بیمار در مورد سبک زندگی و مصرف دخانیات نیز سوال خواهد کرد.
پس از این مرحله، پزشک دهان، گلو و گردن بیمار را معاینه کرده و به‌دقت به دنبال هر گونه توده یا نشانه‌های غیرطبیعی در ناحیه گردن می‌گردد. در برخی موارد، برای بررسی دقیق‌تر، ممکن است از یک دوربین فیبر نوری برای مشاهده داخل دهان و گلو استفاده شود.
بیوپسی آندوسکوپی
یکی از روش‌های اصلی برای تشخیص سرطان حلق (هایپوفارنکس)، بیوپسی آندوسکوپی است. در این روش، از طریق یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر که به آن آندوسکوپ گفته می‌شود، نمونه‌ای از بافت گلو برداشته می‌شود. این آندوسکوپ دارای دوربین و ابزارهای برش است که به پزشک کمک می‌کند تا نمونه‌ای کوچک از بافت را برای بررسی به پاتولوژیست ارسال کند. پاتولوژیست با بررسی نمونه زیر میکروسکوپ، وجود علائم سرطان یا عفونت HPV را تشخیص می‌دهد.
اسکن های تصویری
برای بررسی اندازه و گسترش تومورها، از روش‌های تصویربرداری مختلفی استفاده می‌شود:
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT): این اسکن به پزشک کمک می‌کند تا اندازه تومورها را بررسی کرده و مشخص کند که آیا تومور گسترش یافته است یا خیر.
- پت اسکن: گاهی اوقات این روش با سی‌تی ترکیب می‌شود تا اطلاعات دقیق‌تری در مورد تومور فراهم کند.
- ام‌آرآی: این روش تصویربرداری می‌تواند تصاویری دقیق از بافت‌های نرم مانند لوزه‌ها و پایه زبان ارائه دهد که برای تشخیص سرطان حلق بسیار مفید است. همچنین، ام‌آرآی به پزشک کمک می‌کند تا اندازه تومورها را تعیین کند.
مراحل سرطان حلق
سرطان حلق معمولاً در چهار مرحله (I تا IV) دسته‌بندی می‌شود که هر مرحله نشان‌دهنده میزان گسترش و شدت بیماری است. این مراحل به پزشکان کمک می‌کنند تا برنامه درمانی مناسب و پیش‌بینی‌هایی در مورد نتایج احتمالی درمان انجام دهند.
مراحل مختلف سرطان حلق ممکن است بسته به نوع سرطان، وجود ویروس HPV و اندازه و گسترش تومورها تفاوت‌هایی داشته باشد. برای مثال، در مرحله چهارم سرطان حلق، تومورهای سرطانی به غدد لنفاوی مجاور یا نواحی دوردست بدن گسترش یافته‌اند.
درمان سرطان حلق
درمان سرطان حلق بسته به شرایط بیمار، مرحله سرطان و عواملی مانند سن بیمار، سابقه درمان و گسترش بیماری، از گزینه‌های مختلفی استفاده می‌شود. هدف از درمان‌ها حذف سلول‌های سرطانی بدون آسیب به توانایی بیمار در صحبت کردن و بلعیدن است.
1. عمل جراحی
عمل جراحی یکی از بهترین روش‌های درمانی برای سرطان حلق است، به‌ویژه در مواردی که سرطان هنوز گسترش نیافته باشد. جراحی‌های ترانس دهانی با کمک ربات‌ها برای برداشتن تومورها به‌ویژه در سرطان‌های کوچک که به‌سختی به آنها دسترسی وجود دارد، استفاده می‌شود. این روش کم‌تهاجمی است و از طریق دهان انجام می‌شود.
2. شیمی درمانی
شیمی درمانی در گرگان معمولاً به‌تنهایی یا به‌عنوان ترکیبی با پرتودرمانی برای درمان سرطان حلق استفاده می‌شود. این روش زمانی به‌کار می‌رود که امکان انجام جراحی وجود ندارد یا تومورها خیلی بزرگ هستند. شیمی‌درمانی همچنین می‌تواند برای:
- درمان سرطان‌هایی که به سایر نواحی بدن گسترش یافته‌اند.
- کوچک کردن تومورها قبل از جراحی.
- از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده پس از جراحی، مفید باشد.
3. درمان هدفمند
در این روش، از آنتی‌بادی‌های مونوکلونال استفاده می‌شود که پروتئین‌های سیستم ایمنی بدن هستند و می‌توانند برای درمان انواع سرطان‌ها از جمله سرطان حلق به‌کار روند. درمان هدفمند با مسدود کردن پروتئینی که سلول‌های سرطانی برای تقسیم، رشد و گسترش به آن متکی هستند، عمل می‌کند.
4. ایمونوتراپی
ایمونوتراپی یکی از روش‌های درمانی خط اول برای سرطان اوروفارنکس است که بازگشته یا گسترش یافته است. این درمان به سیستم ایمنی بیمار کمک می‌کند تا سلول‌های سرطانی را شناسایی و از بین ببرد. داروهای معروف این روش شامل پمبرولیزوماب (Keytruda®) و نیولوماب (Opdivo®) هستند.
5. درمان گیاهی
در کنار درمان‌های پزشکی، برخی افراد به استفاده از درمان‌های گیاهی برای مقابله با سرطان حلق نیز می‌پردازند. نمونه‌هایی از درمان‌های گیاهی مؤثر عبارتند از:
- زردچوبه: دارای خواص ضدعفونی‌کننده و آنتی‌بیوتیکی است که می‌تواند به کاهش التهاب و مقابله با سلول‌های سرطانی کمک کند.
- نعناع: مواد شیمیایی موجود در نعناع از خون‌رسانی به تومورهای سرطانی جلوگیری می‌کند.
- گشنیز و آویشن: از دیگر گزینه‌های گیاهی برای مقابله با سرطان حلق هستند.
6. درمان سرطان حلق در طب سنتی
در طب سنتی نیز درمان‌هایی برای مقابله با سرطان حلق توصیه شده است. برخی از این درمان‌ها شامل:
- میخک: نوشیدن دم‌نوش میخک می‌تواند به درمان سرطان کمک کند.
- عناب، سبزی‌های تیره و میوه‌هایی مانند گیلاس و انگور: این مواد نیز در طب سنتی به‌عنوان درمان‌های طبیعی برای سرطان حلق توصیه می‌شوند.
مراقبت های لازم در درمان سرطان حلق
بعد از انجام درمان‌های اصلی برای سرطان حلق، مراقبت‌های پس از درمان بسیار مهم است. این مراقبت‌ها به کاهش عوارض ناشی از درمان‌ها و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک می‌کند. از آنجا که مشکلاتی مانند دشواری در بلع و صحبت کردن ممکن است پس از درمان ایجاد شوند، درمان‌های توان‌بخشی مانند گفتار درمانی و تمرینات برای بهبود مشکلات بلع ضروری است.
1. رژیم غذایی
یک رژیم غذایی سالم و متعادل نقش حیاتی در فرآیند بهبودی دارد. بیمارانی که تحت درمان سرطان حلق (هایپوفارنکس) قرار دارند، باید رژیم غذایی غنی از میوه‌ها و سبزیجات تازه داشته باشند. مصرف مواد غذایی نرم و آسان برای بلع می‌تواند به تسهیل فرآیند غذا خوردن کمک کند. همچنین تأمین مواد مغذی کافی می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش عوارض جانبی درمان کمک کند.
2. سبک زندگی سالم
افرادی که سرطان حلق را درمان کرده‌اند، باید سبک زندگی خود را تغییر دهند تا از عود سرطان و عوارض دیگر جلوگیری کنند. مواردی مانند:
- ترک سیگار و پرهیز از مصرف دخانیات
- قطع مصرف الکل
رعایت اصول بهداشتی، به‌ویژه بهداشت جنسی برای جلوگیری از عفونت های ویروسی مانند HPV بسیار اهمیت دارند. انجام این تغییرات می‌تواند خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط را کاهش دهد.
3. مراقبت های پس از شیمی درمانی
پس از شیمی درمانی، مراقبت‌های خاصی برای کاهش عوارض ناشی از این درمان‌ها ضروری است. این مراقبت‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- کنترل حالت تهوع و استفراغ
- مراقبت از دهان و دندان ها برای جلوگیری از عفونت
- مراقبت از پوست در نواحی آسیب دیده
- استفاده از داروهای تسکین دهنده درد
عوارض سرطان حلق
عوارض ناشی از سرطان حلق (هایپوفارنکس) می‌توانند شامل مشکلاتی هم به دلیل خود بیماری و هم به دلیل درمان‌ها باشند. برخی از شایع ترین عوارض عبارتند از:
- خشکی دهان: ممکن است به دلیل پرتو درمانی یا شیمی درمانی باشد.
- سردردهای شدید: عوارض ناشی از درمان‌ها یا فشار تومور.
- مشکلات بلع و خوردن غذا: به‌ویژه پس از جراحی یا پرتودرمانی.
- مشکلات گفتاری: از جمله خشونت صدا یا عدم توانایی در صحبت کردن.
- درد گوش: ناشی از گسترش تومور به نواحی مجاور.
- حالت تهوع و استفراغ: عوارض شیمی‌درمانی.
- راش‌های پوستی: ممکن است به دلیل پرتودرمانی یا عوارض درمان‌ها ایجاد شوند.
- خستگی مزمن: شایع در طول دوره‌های درمان.
- کم‌اشتهایی: به‌ویژه در هنگام درمان‌های شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی.
- خونریزی غیرطبیعی: از دیگر عوارضی که می‌تواند رخ دهد.
پیشگیری از سرطان حلق (هایپوفارنکس)
اگرچه ممکن است نتوان به‌طور کامل از سرطان حلق پیشگیری کرد، اما می‌توان با انجام اقدامات مختلف ریسک ابتلا به آن را کاهش داد:
پرهیز از ویروس HPV:
- اجتناب از رابطه جنسی دهانی و داشتن شرکای جنسی متعدد می‌تواند خطر ابتلا به HPV را کاهش دهد.
- دریافت واکسیناسیون HPV می‌تواند ریسک ابتلا به سرطان حلق را کاهش دهد.
- ترک سیگار و پرهیز از مصرف دخانیات: سیگار کشیدن یکی از بزرگترین عوامل خطر ابتلا به سرطان حلق است. ترک سیگار می‌تواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهد.
- کاهش مصرف الکل: مصرف بیش از حد الکل خطر ابتلا به سرطان حلق را افزایش می‌دهد. اجتناب از ترکیب الکل و سیگار می‌تواند ریسک ابتلا را کاهش دهد.
- رژیم غذایی سالم و ورزش منظم: رژیم غذایی غنی از میوه‌ها، سبزیجات، و مواد غذایی ضد سرطان به کاهش خطر ابتلا به سرطان حلق کمک می‌کند. همچنین ورزش منظم و حفظ وزن سالم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
- معاینات منظم پزشکی: مراجعه منظم به پزشک و دندانپزشک برای بررسی دهان و حلق، به‌ویژه در افرادی که در معرض خطر هستند، می‌تواند به شناسایی زودهنگام تغییرات و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک کند.
سخن پایانی
سرطان هیپوفارنکس یکی از انواع سرطان‌های نادر و جدی است که در قسمت پایین حلق، نزدیک به نای و مری، ایجاد می‌شود. این نوع سرطان معمولاً در مراحل اولیه بدون علامت است، اما با پیشرفت بیماری می‌تواند علائمی مانند مشکل در بلع، تغییر صدا، و درد در گردن یا گوش‌ها را ایجاد کند. تشخیص زودهنگام سرطان هیپوفارنکس از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا در مراحل ابتدایی، درمان آن می‌تواند مؤثرتر باشد.
 چیست؟ | تمام نکاتی که باید از سرطان حلق بدانید!){kind=link}
بدون دیدگاه